W tej decydującej dla klimatu dekadzie jest to początek końca ery kopalnej. Wchodzimy w erę czystej energii” – powiedziała główna autorka badania Małgorzata Wiatros-Motyka.
Ember's Global Electricity Review przeanalizował dane dotyczące energii elektrycznej z 78 krajów reprezentujących 93% światowego zapotrzebowania na energię elektryczną. Z raportu wynika, że w 2022 roku światowa produkcja energii elektrycznej była najczystsza w historii, z rekordowym wzrostem energii wiatrowej i słonecznej, które stanowiły 12% światowej produkcji energii.
Odnawialne źródła energii i energia jądrowa łącznie odpowiadały za 39% światowej produkcji energii elektrycznej, przy czym energia słoneczna jest najszybciej rozwijającym się źródłem ze wzrostem o 24%.
Ember podkreślił rolę energii wiatrowej i słonecznej we wprowadzaniu świata w nową erę czystej energii i spadających emisji z sektora elektroenergetycznego, pomimo wzrostu emisji w 2022 r. spowodowanego wojną na Ukrainie i spadającymi dostawami taniego rosyjskiego gazu.
„Chociaż to niefortunne, że wytwarzanie energii elektrycznej z paliw kopalnych osiągnęło rekordowy poziom w 2022 r., widać, że wiatr i energia słoneczna już przyczyniają się do redukcji emisji” – powiedział Dave Jones, szef analizy danych w Ember.
„Wkrótce energia wiatrowa i słoneczna popchną świat w nową erę, erę spadającej produkcji paliw kopalnych, a tym samym spadających emisji w sektorze energetycznym” – dodał.
Raport sugeruje, że energia wiatrowa i słoneczna mogą zapewnić do 75% wzrostu czystej energii od teraz do 2050 r., dzięki ich niższym kosztom w porównaniu z paliwami kopalnymi.
UE dostosowana do celu porozumienia paryskiego
W Europie przejście na energię wiatrową i słoneczną następuje szybciej niż średnia światowa, przy czym wiatr i energia słoneczna odpowiadają za 22% produkcji energii elektrycznej w 2022 r., w porównaniu z zaledwie 13% w 2015 r., podczas gdy na całym świecie udział energii wiatrowej i słonecznej wzrósł Raport pokazuje, że w tym samym okresie od 4,6% do 12,1%.
Jednak emisje z sektora energetycznego w UE odnotowały w zeszłym roku wzrost o 2,8% w porównaniu z 2021 r. Było to głównie spowodowane spadkiem produkcji energii jądrowej – spowodowanym konserwacją we Francji i zamykaniem elektrowni w Niemczech – a także spadkiem produkcji energii wodnej spowodowanych suszami, które zostały częściowo zastąpione węglem i gazem.
Rosnący popyt na węgiel w Europie był również napędzany wojną na Ukrainie i koniecznością ograniczenia zużycia gazu po decyzji Rosji o zmniejszeniu dostaw do Europy, wynika z opublikowanego w grudniu raportu węglowego MAE za 2022 rok.
Jednak UE utrzymała kurs, a nawet postanowiła przyspieszyć swoją zieloną transformację w odpowiedzi na rosyjską agresję wojskową na Ukrainie, wyznaczając nowe ambitne cele w zakresie wykorzystania energii odnawialnej na 2030 r.
„Rok 2022 zostanie zapamiętany jako punkt zwrotny w transformacji energetycznej. Ze względu na inwazję Rosji na Ukrainę i światowy kryzys energetyczny wiele rządów ponownie przemyślało swoją zależność od paliw kopalnych” — powiedział Jones.
Aby osiągnąć sektor energetyczny o zerowej emisji netto do 2035 r., najmniej kosztowna ścieżka polegałaby na tym, że UE wytwarzałaby 70-80% energii elektrycznej z wiatru i słońca, a mniej niż 5% z energii gazowej, modelując przez Ember.
Raport szacuje, że w 2023 r. nastąpi rekordowy spadek zużycia paliw kopalnych w UE. Zgodnie z planami krajowymi do 2030 r. zaledwie 17% energii elektrycznej w UE będzie pochodzić z paliw kopalnych, podczas gdy większość regionu będzie całkowicie odchodzić od węgla.
„Sektor energetyczny UE jest w dobrej pozycji, aby osiągnąć trajektorię zgodną z 1,5°C”, czytamy w raporcie.
UE „nie może sobie pozwolić na samozadowolenie”
Ale podczas gdy Europa była na czele rewolucji odnawialnej, teraz została wyprzedzona przez Oceanię, podczas gdy Ameryka Północna i Azja szybko nadrabiają zaległości, wynika z badania.
„UE wcześnie rozpoczęła wyścig w kierunku odnawialnych źródeł energii, ale w miarę jak świat przyspiesza, nie może sobie pozwolić na samozadowolenie”, powiedziała Sarah Brown, prowadząca program Ember Europe.
„Europa miała niezwykle trudny rok w 2022 r., ale teraz powinna skorzystać z okazji, aby podwoić wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych i pozostać na czele globalnej transformacji w kierunku czystej i dobrze prosperującej gospodarki” – dodała.
Krytyczne minerały „nie stanowią problemu”
Raport nie wspomina o krytycznych minerałach ani o nieciągłości wytwarzania energii wiatrowej i słonecznej, które są często wymieniane jako wyzwania w przejściu na energię odnawialną.
Nie odnosi się również do kwestii minerałów krytycznych – takich jak miedź, lit, nikiel, kobalt i pierwiastki ziem rzadkich – które są podstawowymi składnikami wielu technologii czystej energii i od których Europa jest obecnie w dużym stopniu uzależniona od importu.
Aby temu zaradzić, w marcu ubiegłego roku Komisja zaproponowała ustawę o surowcach krytycznych , aby zapewnić UE dostęp do bezpiecznych i przystępnych cenowo dostaw niezbędnych minerałów niezbędnych do transformacji ekologicznej i cyfrowej.
Jednak niektórzy eksperci nie martwią się tym, twierdząc, że jest to „fałszywy problem”.
„To dość interesujące, że w tej analizie nigdzie nie mówi się o minerałach ani o nieciągłości, o czym ludzie cały czas ze mną rozmawiają. A powodem, dla którego o tym nie mówią, jest to, że wcale nie jest to przeszkodą” – powiedział Kingsmill Bond, starszy dyrektor w Rocky Mountain Institute w USA. .
Bond zapewnił, że wiele zależności mineralnych można całkowicie rozwiązać za pomocą obecnych technologii, mówiąc, że są to „fałszywe problemy” wprowadzone do debaty przez operatorów paliw kopalnych, którzy próbują spowolnić zieloną zmianę.
