Parlament Europejski przyjął ostateczne stanowisko w sprawie pakietu bankowego. Pakiet obejmuje przegląd dyrektywy i rozporządzenia w sprawie wymogów kapitałowych oraz przepisów Solvency II.
Ma to na celu wdrożenie międzynarodowych ram Bazylei III, których celem jest zwiększenie odporności sektora bankowego na przyszłe kryzysy finansowe. Uwzględniono jeszcze inny ważny wymóg dotyczący zmian klimatycznych.
Tekst zobowiązuje banki do przyjęcia planów transformacji klimatycznej w ramach szerszych ambicji lepszego zarządzania ryzykiem środowiskowym, społecznym i związanym z zarządzaniem (ESG).
Ten nowy obowiązek został zaproponowany przez Komisję i potwierdzony w stanowiskach Parlamentu Europejskiego i Rady. I4CE wspiera dyskusje na temat planów transformacji klimatycznej dla banków poprzez dedykowane badania od ponad roku.
Znaczący krok naprzód czy kolejny krok w bok?
Obowiązkowe plany transformacji klimatycznej dla banków mogą stać się przełomem w zarządzaniu ryzykiem finansowym, a także w dostosowywaniu przepływów finansowych do przejścia na gospodarkę niskoemisyjną.
Banki mogą być potencjalnie zobowiązane do ograniczenia lub ograniczenia swojej działalności w odniesieniu do działalności wysokoemisyjnej, dostosowania swoich modeli biznesowych, struktur zarządzania i procedur zarządzania ryzykiem lub przeglądu swoich strategii.
Jednak chociaż na tym etapie istnieje konsensus co do zasady nadawania bankom charakteru obowiązkowych planów transformacji klimatycznej, dokładne sformułowania różnią się pod względem ambicji i jasności.
Aby rozwinąć ich przełomowy potencjał, należy wyjaśnić trzy kluczowe parametry w ostatecznej wersji, która pozostaje do negocjacji.
Pierwszym parametrem jest ostrożnościowe podejście do planów: jeżeli obowiązek ogranicza się do wymogów przejrzystości, punkt ciężkości przesuwa się w kierunku konieczności opublikowania planu, a nie w stosunku do faktycznej jego realizacji.
Jest to jeden z problemów dyskutowanych obecnie w odniesieniu do dobrowolnych planów transformacji klimatycznej . Z drugiej strony, jeśli organy nadzoru są upoważnione do nadzorowania wdrażania takich planów przejściowych w ramach procesu przeglądu i oceny nadzorczej (SREP) , mają do dyspozycji kilka narzędzi zapewniających prawidłowe wdrożenie planów przejściowych.
Drugim parametrem jest zakres: bardzo ograniczony zakres skoncentrowany tylko na kilku klasach aktywów i kluczowych sektorach, takich jak produkcja paliw kopalnych, zachęciłby banki do skupienia się wyłącznie na tych sektorach i działalności. Jednak gospodarka jako całość wymaga transformacji i jest narażona na ryzyko transformacji.
Ponadto jest mało prawdopodobne, że banki wypracują spójne podejście we wszystkich swoich działaniach, jeśli z jednej strony zniechęci się je do finansowania działalności wysokoemisyjnej za pomocą pożyczek, obligacji lub inwestycji bezpośrednich, ale nadal mogą zapewniać gwarancje lub usługi doradcze w zakresie najlepszego finansowania takiej działalności na inne.
Daje to również zachętę do przesunięcia ekspozycji na aktywa wysokoemisyjne do klas aktywów nieobjętych planem przejściowym, przenosząc w ten sposób problemy, a nie zarządzając nimi.
I odwrotnie, całościowe podejście obejmujące wszystkie sektory oraz wszystkie działania bilansowe i pozabilansowe zapewniłoby opracowanie przez nie spójnego podejścia we wszystkich swoich działaniach, a także dostosowanie ich ogólnego modelu biznesowego i strategii do przejścia na gospodarkę niskoemisyjną.
Trzeci parametr dotyczy celów takich planów: tradycyjnie od banków oczekuje się zarządzania jedynie mierzalnym ryzykiem finansowym. Jednak dotychczas banki mają trudności z właściwą identyfikacją ryzyka finansowego związanego z klimatem, ograniczając przede wszystkim zarządzanie nimi.
Co więcej, jeśli nadal finansują działania generujące emisję dwutlenku węgla, zamiast odchodzić od nich, nadal tworzą przyszłe ryzyko finansowe dla gospodarki i ostatecznie dla samego sektora finansowego.
Ograniczona koncentracja na zarządzaniu krótkoterminowym ryzykiem finansowym prawdopodobnie pozwoli bankom na dalsze budowanie ryzyka, które zmaterializuje się w przyszłości. Tylko w pełni zintegrowane zarządzanie ryzykiem finansowym i wpływem na klimat może przezwyciężyć tę sprzeczność.
Zintegrowane podejście jest bardzo ważne, ponieważ finansowanie transformacji gospodarki wiąże się również z ryzykiem finansowym, którym należy zarządzać. Ponadto takie zintegrowane podejście zapewniłoby pełną spójność z nowymi wymogami wynikającymi z dyrektywy w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw (CSRD).
Niektórzy twierdzą, że ze względu na brak danych i odpowiednich wskaźników banki nie są jeszcze gotowe do wprowadzenia planów przejściowych obejmujących ryzyka finansowe i wpływ na klimat w holistycznym zakresie iw pełni zintegrowanych z procesem SREP.
Siła włączenia tego wymogu do SREP polega jednak na tym, że umożliwiłoby to ustanowienie ambitnych ram od samego początku, ale pozostawia wystarczającą elastyczność, aby rozciągnąć pełne wdrożenie tych nowych obowiązków w czasie, gdy problemy z danymi i wskaźnikami zostaną rozwiązane.
Ponadto organy nadzoru mogłyby wymagać od banków bardziej aktywnego udziału w gromadzeniu danych i opracowywaniu odpowiednich wskaźników, pozostawiając mniej miejsca na fałszywe wymówki.
Jakie są kolejne kroki?
Negocjacje trójstronne między Komisją Europejską, Radą i Parlamentem mogą się teraz rozpocząć i powinny zakończyć się przed końcem tego roku.
Po wejściu w życie zmienionej dyrektywy EUNB będzie miał 12 miesięcy na opracowanie bardziej szczegółowych wytycznych w celu promowania zharmonizowanego stosowania nowych wymogów w całej UE. Państwa członkowskie będą również musiały dokonać transpozycji dyrektywy do prawa krajowego.
Ostateczne ramy wynegocjowane w ramach rozmów trójstronnych będą wyraźnym wskaźnikiem ambicji, jakie ustawodawcy stawiają za tymi nowymi obowiązkami dla banków. Musi ona zapewnić większą przejrzystość w odniesieniu do trzech wyżej wymienionych parametrów.
Jednak, jak to często bywa w przypadku wyników negocjacji, może również pozostawić szare strefy interpretacji, które następnie przesunęłyby odpowiedzialność za interpretację wynegocjowanego tekstu na EUNB.
Nawet jeśli ambicje są jasno określone od samego początku, szczegóły techniczne wytycznych EBA będą miały decydujące znaczenie dla sprawdzenia, czy plany transformacji klimatycznej mają rzeczywiste zęby i zdolność dostosowania naszego systemu finansowego do wyzwań XXI wieku.
