Dążąc do zerowej emisji dwutlenku węgla, najwięksi europejscy pożyczkodawcy stają w obliczu rosnącej presji, aby ograniczyć wsparcie finansowe dla przedsiębiorstw zajmujących się paliwami kopalnymi w drodze pożyczek bezpośrednich i innych instrumentów finansowych.
Jednak analiza tysięcy transakcji od 2016 r., kiedy na szczycie ONZ w Paryżu ponad 190 krajów zgodziło się ograniczyć globalne ocieplenie poprzez ograniczenie zanieczyszczeń, wykazała, że pożyczkodawcy, w tym Deutsche Bank, HSBC i Barclays, w dalszym ciągu czerpią korzyści z ekspansji złóż ropy naftowej. gazu i węgla poprzez wspieranie sprzedaży obligacji na paliwa kopalne.
Odkrycia wzbudziły obawy wśród działaczy na rzecz zrównoważonych inwestycji, że banki w dalszym ciągu oferują „ukryte” wsparcie finansowe przedsiębiorstwom energetycznym odpowiedzialnym za zwiększanie światowej emisji gazów cieplarnianych – nawet jeśli publicznie zobowiązują się do wycofywania bezpośrednich kredytów na nowe projekty.
The Guardian współpracował z innymi europejskimi gazetami oraz holenderskimi platformami Investico i Follow the Money, aby szczegółowo przyjrzeć się 1700 emisjom obligacji zarejestrowanym przez dostawcę informacji finansowych Bloomberg.
Obligacje emitowane są przez spółki w celu pozyskania środków na konkretne projekty lub ogólną działalność. Skutecznie działają jako IOU pomiędzy spółką a inwestorami kupującymi obligację. Banki zarabiają na gwarantowaniu i sprzedaży obligacji swoim klientom i innym inwestorom, a także na świadczeniu usług doradczych lub administracyjnych. Banki gwarancyjne gwarantują sprzedaż obligacji poprzez ich wykup przed sprzedażą inwestorom na światowym rynku obligacji. Zazwyczaj pojedyncza emisja obligacji będzie wymagała pomocy wielu banków.
Dochodzenie skupiło się wyłącznie na obligacjach przedsiębiorstw energetycznych, które według grupy kampanii Urgewald publicznie ujawniły swoje cele polegające na zwiększeniu produkcji paliw kopalnych, i to dopiero od czasu porozumienia klimatycznego z Paryża. W porozumieniu zawarto cel polegający na ograniczeniu wzrostu temperatur do wartości znacznie poniżej 2°C w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej. Eksperci ds. klimatu ostrzegają, że żadne nowe projekty dotyczące paliw kopalnych nie są zgodne z porozumieniem paryskim.
Badanie wykazało, że tego typu obligacje wyemitowano za pośrednictwem światowych rynków obligacji od początku 2016 r. o wartości 1 biliona euro. Do dużych pożyczkobiorców zaliczały się brazylijski państwowy koncern naftowy Petrobras i rosyjski państwowy koncern naftowy Rosnieft. Porozumienie paryskie zobowiązało rządy światowe do podjęcia działań.
Z badania wynika, że największymi europejskimi inicjatorami wprowadzenia obligacji na paliwa kopalne są niemiecki Deutsche Bank, brytyjskie HSBC i Barclays oraz francuskie banki Crédit Agricole i BNP Paribas.
Zdaniem działaczy w miarę wzrostu presji na europejskie centra finansowe, aby przyjęły politykę przyjazną dla klimatu, wiele banków odeszło od klasycznych relacji kredytowych z dużymi przedsiębiorstwami z branży paliw kopalnych na rzecz bardziej pośredniego wsparcia w postaci pomocy w emisji obligacji korporacyjnych.
Większość banków decyduje się nie uwzględniać sprzedaży obligacji, za którą im płacą, podczas pomiaru swoich wyników w zakresie przeciwdziałania zmianom klimatycznym, mimo że zebrane fundusze odgrywają dużą rolę we wspieraniu nowych projektów wysokoemisyjnych dla niektórych z największych emitentów.
Eksperci ds. klimatu, w tym Andreas Rasche, profesor ds. biznesu społecznego w Centrum Zrównoważonego Rozwoju w Kopenhaskiej Szkole Biznesu, skrytykowali banki za to, że nie wzięły odpowiedzialności za swoją rolę w pomaganiu przedsiębiorstwom z branży paliw kopalnych w dostępie do funduszy za pośrednictwem rynku obligacji.
Rasche powiedział: „Udział w działalności ubezpieczeniowej powoduje, że banki są współwinne emisji wynikających z obligacji emitowanych przez spółki naftowe i gazowe. Pomagasz im zebrać pieniądze i wiesz, na co te pieniądze zostaną przeznaczone – tym samym angażujesz się w akcję.”
Działacze sugerują, że światowe rynki obligacji stały się „tylnymi drzwiami” dla dużych trucicieli planujących dostęp do finansowania swoich projektów w obliczu rosnącej kontroli bezpośredniego finansowania bankowego.
„Nie możemy dłużej ignorować rynku obligacji” – powiedziała Alice Delemare Tangpuori, strateg grupy Sunrise Project zajmującej się kampanią klimatyczną. „Rola banków była dość ukryta. Ale w zasadzie to oni są cheerleaderkami tych więzi”.
„Firmy zajmujące się paliwami kopalnymi skutecznie wykorzystują obligacje jako tylne drzwi do gromadzenia pieniędzy” – stwierdziła Delemare Tangpuori. „Te same firmy zwracają się obecnie na rynek obligacji, aby pozyskać fundusze. I te same banki chętnie im w tym pomagają. Dostęp do rynku obligacji to wyłącznik śmierci dla tych, którzy chcą finansować spółki zajmujące się paliwami kopalnymi”.
Lara Cuvelier, działaczka na rzecz zrównoważonych inwestycji w Reclaim Finance, powiedziała: „To dla nich sposób na dalszą współpracę z tymi firmami i utrzymanie powiązań handlowych. Pomoc tym firmom w pozyskiwaniu środków na rynku obligacji pokazuje niechęć do zerwania tych powiązań i zaprzestania wspierania firm zajmujących się paliwami kopalnymi”.
„Te nowe pieniądze, do których pomagają tym firmom uzyskać dostęp, są niezgodne z ich zobowiązaniem do osiągnięcia zerowej emisji netto do 2050 r.” – dodał Cuvelier. „To dochodzenie wyraźnie pokazuje pilną potrzebę przyjęcia przez banki – a także inwestorów – polityk sektorowych obejmujących wszystkie usługi finansowe, w tym obligacje”.
Z badania wynika, że największym z nich był Deutsche Bank, pełniący funkcję gwaranta emisji lub prowadzącego księgę popytu w przypadku obligacji na paliwa kopalne, który od czasu porozumienia klimatycznego z Paryża pozyskał łącznie 432 miliardy euro. Jednocześnie bank obiecał redukcję „finansowanych emisji” dla sektora naftowo-gazowego o 23% do 2030 r. i 90% do 2050 r.
Bank stwierdził w oświadczeniu, że „znacznie zmniejszył swoje zaangażowanie w sektorze naftowo-gazowym od 2016 r., a zwłaszcza od ubiegłego roku”. Dodał, że Deutsche Bank „w ogóle nie ma zamiaru zmieniać zakresu działalności z kredytów na emisję obligacji dla klientów z sektora paliw kopalnych”.
Badanie wykazało, że brytyjski bank HSBC ułatwił obligacje, dzięki którym od 2016 r. pozyskał 423 mld euro dla przedsiębiorstw zajmujących się paliwami kopalnymi, zobowiązując się jednocześnie do ograniczenia finansowanych emisji dla sektora ropy i gazu o 34% do końca dekady, zanim osiągną zerową wartość netto do 2050 r.
HSBC nie odpowiedział na prośbę o komentarz.
Jednocześnie francuskie banki Crédit Agricole i BNP Paribas pomogły w emisji obligacji, które według dochodzenia pozyskały odpowiednio 351 miliardów euro i 295 miliardów euro. Crédit Agricole zobowiązał się do ograniczenia finansowanych emisji do zera do 2050 r. BNP Paribas oświadczył na początku tego roku, że zaprzestanie finansowania nowych projektów związanych z paliwami kopalnymi, ale polityka ta nadal pozwala bankowi na samodzielne finansowanie przedsiębiorstw zajmujących się paliwami kopalnymi.
Rzecznik BNP Paribas powiedział, że historyczny zakres śledztwa nie odzwierciedla ostatnich postępów banku w „odwracaniu kart w sprawie paliw kopalnych”. Bank twierdził, że jego udział w rynku obligacji spółek naftowo-gazowych spadł do 0,99% w 2023 r. w porównaniu z udziałem w rynku wynoszącym 3,39% w 2020 r.
Crédit Agricole stwierdził, że decyzja o wyłączeniu umów dotyczących obligacji ze swoich celów klimatycznych była zgodna z metodologią przyjętą przez sojusz banków podczas rozmów klimatycznych ONZ Cop26 w Glasgow w 2021 r. „Jednak gdy obligacja zostanie już w posiadaniu inwestora, uwzględniane w inwestowanych przez nich emisjach” – powiedział rzecznik banku.
Barclays z siedzibą w Londynie jest jednym z nielicznych banków, które uwzględniają swoją działalność na rynkach kapitałowych w swoich ambicjach, aby do 2050 r. stać się bankiem o zerowym bilansie netto. Według badania.
Rzecznik Barclays powiedział, że cele klimatyczne banku wyznaczone na 2020 rok obejmują nie tylko bezpośrednie akcje kredytowe, ale także ułatwione przez bank finansowanie rynków kapitałowych, takie jak emisja obligacji. „Byliśmy jednym z pierwszych banków, który to zrobił” – powiedział rzecznik.
Dochodzenie wykazało, że meksykański państwowy koncern naftowy Petróleos Mexicanos stał się największym beneficjentem obligacji na rzecz paliw kopalnych po zebraniu 115 miliardów euro od 2016 roku. Petrobras pozyskał w tym samym okresie 38 miliardów euro, a Roseneft – 34 miliardy euro. Shell i BP pozyskały odpowiednio 31 miliardów euro i 29 miliardów euro z obligacji na paliwa kopalne.
