Poniżej kilka liczb, które wydają się być interesujące:
- Produkcja energii ze źródeł odnawialnych bije kolejne rekordy wydajności. W pierwszej połowie 2024 r. połowa energii elektrycznej wytwarzanej w UE pochodziła ze źródeł odnawialnych.
- Udział rosyjskiego gazu w imporcie do UE spadł z 45% w 2021 r. do 18% do czerwca 2024 r., podczas gdy import od zaufanych partnerów, takich jak Norwegia i USA, wzrósł.
- W okresie od sierpnia 2022 r. do maja 2024 r. zmniejszyliśmy zapotrzebowanie na gaz o 138 mld metrów sześciennych.
- UE osiągnęła swój docelowy poziom 90% zimowych zapasów gazu 19 sierpnia 2024 r., znacznie przed terminem 1 listopada.
- Ceny energii są bardziej stabilne i pozostają znacznie poniżej szczytowych poziomów kryzysu energetycznego z 2022 r.
- Emisje gazów cieplarnianych w UE spadły o 32,5% w latach 1990-2022, podczas gdy gospodarka UE wzrosła o około 67% w tym samym okresie.
- Na szczeblu międzynarodowym UE przewodziła globalnej inicjatywie na rzecz potrojenia zdolności w zakresie energii odnawialnej i podwojenia poprawy efektywności energetycznej w ramach odejścia od paliw kopalnych, która została zatwierdzona przez wszystkie strony podczas COP28 w Dubaju.
Ponadto Komisja podkreśla, że tylko cztery państwa członkowskie przedłożyły swoje ostateczne zaktualizowane krajowe plany w zakresie energii ze źródeł odnawialnych do dnia 30 czerwca 2024 r. Państwa członkowskie powinny jak najszybciej przedłożyć swoje ostateczne KPEiK”.
UE potrzebuje lepszych strategii, ponieważ państwa członkowskie nie osiągają celów klimatycznych
Raport z 11 września 2024r. o stanie unii energetycznej 2024 podkreśla, że niektóre zagrożenia mogą stać się chroniczne: Państwa członkowskie nie osiągają celów UE w zakresie energii odnawialnej i efektywności energetycznej. Wynika z tego, że Bruksela zobowiązana jest do wzmocnienia monitorowania i egzekwowania prawa poprzez utworzenie unijnej agencji energetycznej.
Podczas gdy Komisja Europejska odnotowuje postępy krajów UE w zmniejszaniu zależności od rosyjskiego paliwa i zwiększaniu bezpieczeństwa energetycznego, przyznaje, że istnieje rażąca luka w wysiłkach na rzecz osiągnięcia kluczowych celów klimatycznych. Niepokojące jest to, że UE nadal importuje z Rosji paliwa kopalne o wartości setek milionów euro tygodniowo, nawet po dwóch i pół roku wojny z Ukrainą.
Władze wykonawcze UE muszą wezwać do zwiększenia ambicji w zakresie odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej w krajowych planach energii i klimatu (NCEP). Szczególną uwagę należy zwrócić na plany, które w dużej mierze opierają się na nowych elektrowniach jądrowych, ponieważ w przypadku niedotrzymania terminów budowy konieczne będą alternatywne ścieżki. Jednym z przykładów jest Francja, jedyne państwo UE, które nie osiągnęło celów na 2020 r. w zakresie odnawialnych źródeł energii.
Europejskie Biuro Ochrony Środowiska (EEB) wzywa również Komisję Europejską do natychmiastowej poprawy monitorowania i egzekwowania kluczowych celów klimatycznych. Proponujemy utworzenie krajowych i unijnych grup zadaniowych w celu oceny i raportowania środków podjętych przez państwa członkowskie UE w celu osiągnięcia celów w zakresie odnawialnych źródeł energii, efektywności energetycznej i redukcji emisji. Ponadto EEB popiera również utworzenie unijnej agencji energetycznej, co niedawno zaproponowali ekonomiści i naukowcy, aby sprawnie kierować procesem przejścia do neutralności węglowej.
Luke Haywood, menedżer ds. polityki klimatycznej i energetycznej w EEB, powiedział:
„Jeśli unijne przepisy klimatyczne nie przynoszą efektów na poziomie krajowym, to mamy poważny problem. Ten raport jest jasnym przesłaniem dla Komisji i państw UE: nadszedł czas, aby poważnie podejść do kwestii wdrażania. W ramach nowego mandatu należy powołać grupy zadaniowe do oceny postępów w zakresie oszczędności energii, odnawialnych źródeł energii i elektryfikacji. Pilnie potrzebna jest również unijna agencja energetyczna, która będzie udostępniać wiarygodne dane w celu kierowania europejską transformacją energetyczną”.
Obecna luka ambicjonalna w zakresie celów dotyczących odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej to nie tylko kwestia klimatyczna - to ryzyko społeczno-gospodarcze. Ograniczone postępy w zakresie renowacji budynków i energii odnawialnej w transporcie i ogrzewaniu uderzą w najsłabszych, zwłaszcza w obliczu cen emisji dwutlenku węgla, które mają podnieść koszty paliw kopalnych do 2027 roku. Transformacja energetyczna musi przyspieszyć, w przeciwnym razie jej konsekwencje będą odczuwalne dla całej europejskiej gospodarki i społeczeństwa.
