Pomimo słabej roli prezydencji egipskiej i dzięki naciskom społeczeństwa obywatelskiego krajom udało się uzgodnić fundusz strat i szkód, który to wniosek sięga jeszcze czasów przed utworzeniem UNFCCC. Przed i w pierwszych dniach COP szereg państw członkowskich UE, w tym Austria, Belgia, Dania, Francja, Niemcy, Irlandia i Komisja Europejska, złożyły zobowiązania finansowe dotyczące finansowania strat i szkód. Chociaż większość tych pieniędzy nie jest nowa i dodatkowa, ten sygnał wsparcia pomógł nadać impet ustanowieniu funduszu. W przyszłym roku wiele kluczowych szczegółów pozostaje jednak do omówienia w ramach prac "komitetu przejściowego" ustalającego zasady dotyczące funduszu reagowania na straty i szkody, aby zapewnić, że zasada sprawiedliwości jest światłem przewodnim, tak aby osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji kwalifikowały się do tych funduszy, najwięksi zanieczyszczający płacili za nie, a fundusze były w wystarczającym stopniu zasilane nowymi i dodatkowymi dotacjami.
"Ten szczególnie trudny COP przynosi jedną nadzieję, szczególnie dla najbardziej narażonych osób, z porozumieniem o utworzeniu funduszu strat i szkód. Jest to jednak bardzo niewielki postęp na długiej liście rzeczy do zrobienia, aby sprostać największemu wyzwaniu naszych czasów - stopniowemu wycofywaniu wszystkich paliw kopalnych. Słaba rola prezydencji egipskiej i niektórych krajów blokujących postęp nie powinna odwracać naszej uwagi od innych kluczowych aspektów. UE musi nadal zwiększać swoje ambicje w zakresie redukcji emisji, wspierać sprawiedliwe odchodzenie od paliw kopalnych, zapewnić finansowanie działań związanych ze zmianą klimatu oraz wyjaśnić szczegóły nowego funduszu strat i szkód, aby pomóc w jak najszybszym uruchomieniu. Ta zwycięska kombinacja jest na tym etapie jedynym wyjściem z kryzysu klimatycznego, a UE powinna odgrywać wiodącą rolę" - Chiara Martinelli, dyrektor CAN Europe.
Łagodzenie skutków oraz straty i szkody są ze sobą nieodłącznie powiązane: nie będzie wystarczająco dużo pieniędzy, aby poradzić sobie z dewastacją spowodowaną zmianami klimatu, a my ryzykujemy, że fundusze strat i szkód pójdą w błoto, chyba że składki (NDC) zostaną drastycznie zwiększone, aby powstrzymać wzrost temperatury. UE, która odegrała istotną rolę w dążeniu do utrzymania limitu 1,5°C, ogłosiła na COP gotowość do aktualizacji NDC z 55% do 57%, jednak jest to dalekie od tego, co jest potrzebne, aby ograniczyć globalny wzrost temperatury do 1,5 do 2030 r. CAN Europe zwraca się do UE o zmniejszenie emisji o co najmniej 65%, pomijając pochłaniacze dwutlenku węgla, a decyzje COP27 powtarzają wezwanie krajów do aktualizacji wkładów ustalonych na poziomie krajowym zgodnie z limitem 1,5°C. Program prac w zakresie łagodzenia zmiany klimatu przyjęty na COP27, który będzie realizowany co najmniej do 2026 r., jest tylko absolutnym minimum tego, co jest potrzebne, aby dodać dodatkowego impetu, rządy powinny wypełnić go zbiorową ambicją zmniejszenia globalnych emisji o co najmniej 43% w tej dekadzie.
"Chociaż ochrona limitu 1,5 jest dla nas zwycięstwem, nie możemy spędzać szczytów klimatycznych na ponownej ocenie naszych zobowiązań, kraje powinny raczej czynić postępy, aby je osiągnąć. UE i państwa członkowskie odegrały kluczową rolę w Egipcie w utrzymaniu 1,5 przy życiu w decyzjach COP, teraz muszą podążać za redukcją emisji o co najmniej 65% do 2030 r., aby przyczynić się do osiągnięcia porozumienia paryskiego w sprawiedliwy sposób i przestać przyczyniać się do kryzysu klimatycznego " - Sven Harmeling, międzynarodowy ekspert ds. Polityki klimatycznej w CAN Europe.
Dyskusje
Na temat finansowania działań związanych ze zmianą klimatu, aby kraje rozwijające się mogły się przystosować i łagodzić zachodzące zmiany, były bardzo słabe. Przechodząc do COP, przewiduje się, że kraje rozwinięte dostarczą krajom rozwijającym się roczny wkład w finansowanie klimatu w wysokości 100 miliardów dolarów dopiero w 2023r., podczas gdy powinien on być dostarczany co roku w latach 2020-25. Podczas szczytu pojawiło się niewiele zapewnień o zwiększeniu finansowania działań związanych ze zmianą klimatu. Ze względu na poważne niedobory w finansowaniu adaptacji, w ubiegłym roku na COP26 w Glasgow strony zgodziły się podwoić finansowanie adaptacji do 2025r. w oparciu o poziomy z 2019r. Pomimo apeli partii afrykańskich i społeczeństwa obywatelskiego na COP27, kwestia ta nie uzyskała specjalnego punktu porządku obrad ani uwagi politycznej, na jaką zasługiwała, i będzie rozpatrywana jedynie w sprawozdaniu z postępów technicznych Stałego Komitetu ds. Finansów, a nie w konkretnym planie działania lub road maps. Z bardziej pozytywnego punktu widzenia, po raz pierwszy uzgodniono specjalną przestrzeń do omawiania "art. 2 ust. 1 lit. c" porozumienia paryskiego, w którym wzywa się do przesunięcia wszystkich przepływów finansowych w kierunku niskiej emisji gazów cieplarnianych i rozwoju odpornego na zmianę klimatu w formie dialogu w Szarm el-Szejk między stronami i zainteresowanymi stronami w 2023 r. Muszą one koncentrować się na sprawiedliwości i działać jako przestrzeń do nadrobienia strat w zakresie stopniowego wycofywania finansowania paliw kopalnych i pozyskiwania środków finansowych na dostęp do energii, sprawiedliwą transformację i adaptację, aby zbudować solidną podstawę działania na COP28.
"UE odegrała ważną rolę, wspierając porozumienie w sprawie utworzenia funduszu strat i szkód. Nie powinno to jednak odwracać naszej uwagi od gier, w które bogate kraje prowadzą pozostałe części programu finansowego: finanse na afrykańskim COP uległy całkowitej stagnacji, przy bardzo niewielkim lub żadnym postępie w zwiększaniu wsparcia finansowego dla krajów rozwijających się w celu dostosowania się do zmian klimatu i ograniczenia emisji. Apele stron afrykańskich o postęp w finansowaniu adaptacji nie spotkały się z wystarczającą uwagą i zostały zdegradowane do sprawozdania technicznego. UE odegrała szkodliwą rolę w osłabieniu wezwań do pełnego przekazania 100 mld USD i ukryła się za sztuczkami USA i Szwajcarii, aby opóźnić dyskusje na temat nowego celu finansowania klimatu, który ma go zastąpić." - Rachel Simon, międzynarodowy ekspert ds. polityki finansowania klimatu w CAN Europe.
Paliwa kopalne
W Sharm-el-Sheikh nie zajęły się główną przyczyną zmian klimatu: wykorzystaniem paliw kopalnych. Kraje nie wykorzystały wezwania Glasgow do wycofania węgla na COP26 i nie wyszły poza to, do bardzo potrzebnego porozumienia w sprawie stopniowego wycofywania wszystkich paliw kopalnych. Ponadto nowy język, w tym energia "niskoemisyjna" wraz z odnawialnymi źródłami energii jako źródłami energii przyszłości, stanowi istotną lukę. W dziedzinie energetyki byliśmy świadkami paradoksu UE: z jednej strony próba pozycjonowania bloku jako lidera klimatycznego, a z drugiej strony dążenie do rozwiązania kryzysu napędzanego paliwami kopalnymi poprzez podpisanie umów gazowych - krótkowzrocznych działań, które tylko go utrwalą i rozszerzą na kraje wrażliwe i daleko poza UE. Energetyczne podejście kolonialne w Afryce doprowadzi do osieroconych aktywów i zamknięcia krajów w paliwach kopalnych, utrudniając im przejście z paliw kopalnych na odnawialne źródła energii, a nawet ich dostęp do elektryczności. Paniczne zakupy rosyjskich produktów gazowych w UE zostały zmaterializowane nowymi kontraktami gazowymi lub wodorowymi z Egiptem i Namibią, które przewidują rozbudowę infrastruktury gazowej i tak zwanej "gotowej na wodór", co jest kosztownym, niebezpiecznym i krótkowzrocznym fałszywym rozwiązanim.
Prawa człowieka i społeczeństwo obywatelskie
CAN Europe jest głęboko zaniepokojony rosnącymi trudnościami dla organizacji pozarządowych w rozmowach klimatycznych ONZ w miejscu szczytu i poza nim, utrudniając nam istotną rolę obserwatora w forsowaniu odważniejszej polityki i rozliczaniu rządów w negocjacjach klimatycznych. Przez te dwa tygodnie zjednoczyliśmy nasze głosy na całym świecie, aby głośno i wyraźnie powiedzieć, że nie ma sprawiedliwości klimatycznej bez praw człowieka. Ponadto wyzwania logistyczne nie są niepoważne i nie należy ich lekceważyć: trudności z uzyskaniem wody, żywności, przystępnego cenowo zakwaterowania, sal konferencyjnych, miejsc do siedzenia i wtyczek są niezbędne dla wszystkich, w tym dla stron i obserwatorów, aby mogli wykonywać naszą pracę.
