Polska ma jeden z najniższych w UE wskaźników wykorzystania kolei na mieszkańca. Wiele regionów ma bardzo słabą infrastrukturę kolejową i niewiele czynnych pociągów. Znaczna liczba linii kolejowych zaprzestała działalności od 1995 r., przy czym największa liczba zamknięć miała miejsce w 1999 r. Dzięki funduszom UE od 2004 r. jakość usług kolejowych w wielu regionach uległa poprawie, ale ogólne warunki pozostają znacznie poniżej standardów zachodnioeuropejskich. Dolny Śląsk jest jednym z regionów Polski o stosunkowo dużej gęstości infrastruktury kolejowej, ale wiele linii zostało zamkniętych lub pozbawionych priorytetów w ciągu ostatnich dwóch dekad.
Krajowe przedsiębiorstwo państwowe Polskie Linie Kolejowe jest właścicielem większości linii kolejowych w Polsce. Władze regionalne zazwyczaj kupują niewiele więcej niż tabor kolejowy i zapewniają finansowanie kursujących pociągów zgodnie z harmonogramem w celu zaspokojenia pilnych potrzeb. Dolny Śląsk jest jednak obecnie o krok do przodu i wykorzystał przepisy krajowe do przejęcia niektórych lokalnych i regionalnych linii kolejowych w zakresie własności lub zarządzania. Podejmując ten krok, władze regionalne Dolnego Śląska mogą skutecznie przeznaczyć środki unijne na finansowanie nie tylko taboru, ale także na modernizację i rewitalizację lokalnych i regionalnych linii kolejowych. Warto zauważyć, że samorząd regionalny skuteczniej i oszczędniej realizuje modernizację linii kolejowych niż Polskie Linie Kolejowe. Ostatnia rewitalizacja to także skuteczniejsze wprowadzanie nowych połączeń kolejowych.
Linii kolejowych przejętych przez zarząd województwa jest 19, ale dotychczas zrewitalizowane przez region zostały tylko 4: Dżierżoniów-Bielawa, Wrocław Psie Pole-Trzebnica oraz Szklarska Poręba - granica państwa (w Czechach umożliwia to kursowanie pociągów do miejscowości Harrachov), Wrocław-Sobótka-Świdnica. Na każdej z tych linii kolejowych kursują dziś pociągi osobowe. Wczesniej na kilku liniach kolejowych przywrócono kursowanie pociągów w wyniku rewitalizacji wykonanych przez przedsiębiorstwo krajowe: Głogów-Leszno, Oleśnica-Milicz-Krotoszyn, Legnica-Lubin-Rudna, Kamieniec Ząbkowicki-Nysa, Kamienna Góra-Lubawka-granica państwa (w Czechach do stacji Trutnov) oraz Wałbrzych-Mieroszów-granica państwa (w Czechach do stacji Mezimesti).
Mapa pochodzi z materiałów Najwyższej Izby Kontroli. Na mapie nia ma linii Wrocław-Sobótka-Świdnica, która została uruchomiona w 2022 roku.
W okresie finansowania 2021-2027 województwo dolnośląskie przeznaczyło jako jedno z trzech środki na modernizację linii kolejowych i jest to druga w wysokości kwota w kraju. Będzie to 140 mln EUR na modernizację i rewitalizację linii kolejowych oraz 40 mln EUR na tabor kolejowy.
Zalecamy, aby inne polskie regiony przejęły od PKP zarządzanie lub własność regionalnych i lokalnych linii kolejowych oraz aby starały się pozyskać środki finansowe z UE i innych źródeł na ich ponowne funkcjonowania. Inne regiony w Europie Środkowej i Wschodniej dobrze by zrobiły, gdyby również poszły za tym przykładem.
Opis (dodatkowo uzupełniony przez redakcję) pochodzi z bazy danych dobrych przykładów finansowania inwestycji w ochronę klimatu z funduszy europejskich projektu "Towards Climate-neutral EU: efficient allocation of EU funds" dofinansowanego przez Program Europejskiej Inicjatywy Klimatycznej (EUKI) niemieckiego Federalnego Ministerstwa Środowiska.
