Szanowne Głowy Państw i Szefowie Rządów,
Szanowna Pani Przewodnicząca von der Leyen, Szanowna Pani Przewodnicząca Metsola oraz Szanowny Panie Przewodniczący Michel,
Szanowni Posłowie i Posłanki Parlamentu Europejskiego,
W dniu 3 maja 2024 r., UE zdążyła już wykorzystać swój całoroczny przydział zasobów naturalnych.
Na zaledwie miesiąc przed wyborami do Parlamentu Europejskiego apelujemy o nadanie najwyższego priorytetu politycznego potrójnemu kryzysowi naszej planety, jakim jest zmiana klimatu, utrata bioróżnorodności oraz zanieczyszczenie środowiska, z uwagi na niszczycielski wpływ oraz rosnącą intensywność i częstotliwość zdarzeń związanych z klimatem dotykających ekosystemy, zdrowie, gospodarkę, sprawiedliwość społeczną i spójność.
Podstawą funkcjonowania naszych społeczeństw i gospodarek jest to, co zapewnia nam natura - żywność, woda, drewno, pochłanianie dwutlenku węgla oraz tereny pod budowę infrastruktury. UE reprezentuje zaledwie 7% światowej populacji, ale wykorzystuje od 70% do 97% „bezpiecznej przestrzeni działania” dostępnej dla całego świata. Gdyby wszyscy na Ziemi żyli jak Europejczycy, potrzebowalibyśmy 3 planet, aby zaspokoić nasze zapotrzebowanie. Jest to nie tylko niegospodarne, ale wręcz nieodpowiedzialne.
Następstwami przekroczenia przez nas limitów ekologicznych są, między innymi, globalne wylesianie, utrata bioróżnorodności, wyczerpywanie zasobów rybnych, niedobór i zanieczyszczenie wody, erozja gleby, zanieczyszczenie powietrza oraz zmiany klimatu prowadzące do nasilenia się ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak susze, powodzie i pożary. Dotyczy to nas wszystkich, ponieważ wskutek zmian klimatycznych temperatura w Europie wzrośnie dwukrotnie bardziej niż na innych kontynentach. Zagrożenia związane z eksploatacją zasobów, takie jak przemoc, ubóstwo oraz nieodpowiednie zarządzanie, zagrażają globalnemu pokojowi i bezpieczeństwu[1][2].
Nadchodzące miesiące niosą ze sobą wyjątkową okazję, ale też odpowiedzialność, aby zmienić kierunek. W 2019 r. UE zainicjowała Europejski Zielony Ład. Choć wciąż jest mu daleko do pierwotnej obietnicy, priorytetowe traktowanie „neutralnej dla klimatu, zielonej, uczciwej i społecznej Europy” stanowiło znaczący zwrot w kształtowaniu polityki. Jednakże w ostatnich miesiącach politycy w całej Europie zaczęli łamać swoje obietnice na rzecz krótkoterminowych interesów tych, którzy prowadzą najcięższą ofensywę lobbingową, jeszcze bardziej podważając wiarygodność UE. Zniesienie istniejących zabezpieczeń środowiskowych lub wstrzymanie nowych zielonych przepisów jedynie przybliży przyrodę do krawędzi upadku, a razem z nią upadną nasze gospodarki.
Wzywamy do działania zanim będzie za późno. Obecne i przyszłe pokolenia potrzebują, abyśmy zwiększyli swoje polityczne zaangażowanie w pracę na rzecz neutralnej dla klimatu, wolnej od zanieczyszczeń i przyjaznej naturze gospodarki, która chroni obywateli oraz nasz przemysł. Możemy to osiągnąć dzięki zobowiązaniu się do:
- Pogłębienia i przyspieszenia Zielonego Ładu za sprawą pełnego wdrożenia niedawno uzgodnionych celów oraz ustosunkowanie się do niedostatków w kwestii ambicji dotyczących przyrody, klimatu i zanieczyszczeń poprzez dalsze ustanawianie solidnych, prawnie wiążących celów i nowych wymagających standardów ochrony w oparciu o najnowszą dostępną wiedzę naukową. Europa może chronić nasze zdrowie, przyrodę, bezpieczeństwo i gospodarkę oraz tworzyć kluczowe powiązania wyłącznie dzięki podejmowaniu nieustannych wysiłków w tym kierunku.
- Radykalnego zwiększenia publicznych inwestycji klimatycznych, środowiskowych i społecznych, przy jednoczesnym dostosowaniu wszystkich inwestycji publicznych i prywatnych do celów zielonej transformacji oraz zapewnienia pociągnięcia największych trucicieli do pełnej odpowiedzialności. Tylko wtedy Europa będzie w stanie zwiększyć w sposób zrównoważony swoją konkurencyjność.
- Umacniania możliwości zarządzania przez UE, demokracji i skutecznego udziału społeczeństwa obywatelskiego. Należy wzmacniać rolę obywateli na szczeblu krajowym oraz unijnym, a także zapewnić równy dostęp do decydentów oraz wymiaru sprawiedliwości w całej Europie.
Działania te są niezbędne do wydobycia społecznych i przemysłowych korzyści z dobrze przeprowadzonej i uczciwej transformacji ekologicznej. Obywatele już dziś czerpią z tego procesu korzyści. W 2023 r. udział odnawialnych źródeł energii wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej wzrósł do rekordowego poziomu 44%, zwiększając naszą niezależność energetyczną i stabilizując gwałtownie rosnące rachunki za prąd. Obecnie w 19 państwach członkowskich samochody elektryczne są tańsze niż ich odpowiedniki napędzane benzyną lub olejem napędowym. Unia Europejska pracuje również nad tym, aby transport kolejowy był tańszy, czystszy i łatwiejszy, odnosząc na tym polu znaczące sukcesy. Dzięki unijnym przepisom jakość powietrza w miastach i obszarach przemysłowych stopniowo ulega poprawie, ratując ludzkie życie i zapobiegając chorobom. UE odnotowała także znaczny wzrost liczby zielonych miejsc pracy, charakteryzujących się rozmaitymi kompetencjami i poziomami umiejętności, a ich łączna liczba w 2020 r. wyniosła 5,1 mln.
W nadchodzących miesiącach będą Państwo mieli okazję ustanowić program polityczny, który priorytetowo potraktuje ludzi oraz planetę, przynosząc w ten sposób jeszcze więcej korzyści. Niedawno opublikowane, ja również będące w przygotowaniu raporty takie jak ten dotyczący przyszłości jednolitego rynku UE[3], podkreślają polityczny imperatyw by podjąć działania. Wzywamy do poszanowania zdecydowanej większości obywateli UE, którzy nadal uważają, że kwestie klimatyczne, zdrowotne i społeczne powinny być traktowane jako nadrzędne[4].
Z poważaniem,
Niżej podpisani sygnatariusze,
Aktualna lista sygnatariuszy znajduje się tutaj
Przypisy:
[1] Światowe Forum Ekonomiczne (2024). Raport o ryzyku globalnym 2023.
[2] List otwarty: Ponad 100 organizacji wzywa do przyjęcia prawodawstwa UE w sprawie zrównoważonego zarządzania zasobami.
[3] Enrico Letta (2024). Znacznie więcej, niż tylko rynek.
[4] Badanie PE z jesieni 2023 r.: Sześć miesięcy przed wyborami europejskimi w 2024 r.
