Júlia López Ventura jest dyrektorem europejskiego regionu sieci C40 Cities .
Europa jest pod idealną burzą. Skrzyżowanie wielu kryzysów stawia przywódców i obywateli krajów europejskich na linach.
Kryzys zdrowotny związany z pandemią COVID-19, z którego ledwo zdążyliśmy się podnieść, został spotęgowany przez straszliwy kryzys energetyczny, zaostrzony przez najgorszą wojnę w Europie w ciągu ostatnich siedmiu dekad, kryzys klimatyczny, który pozostawił nas w ekstremalnych fale upałów i powodzie, a także kryzys związany z kosztami utrzymania, który pogłębia nierówności na kontynencie i uciska krajowe gospodarki przez zbyt niskie ceny zakupu i rachunki za energię dla wielu obywateli.
Pojęcie ubóstwa energetycznego niestety nie jest nam już obce. W tym niepokojącym kontekście rola władz lokalnych w kryzysie energetycznym jest ważniejsza niż kiedykolwiek, jako szczebel władzy najbliższy codziennym potrzebom swoich obywateli.
Burmistrzowie dużych i małych miast Europy dołożyli wszelkich starań, aby chronić osoby najbardziej narażone przed niedopuszczalnym wyborem między płaceniem rachunków za energię a wyżywieniem się.
Centra doradztwa energetycznego, takie jak te promowane przez miasta Barcelona czy Rzym, stały się nieodzowne dla wielu obywateli, którzy są zrozpaczeni rosnącymi cenami energii elektrycznej.
Programy pomocowe, takie jak wymiana nieefektywnych i zanieczyszczających środowisko kotłów węglowych na pompy ciepła w Warszawie, które były kosztowne w realizacji, stały się sposobem na obniżenie kosztów niedrogiego i odpowiedniego ogrzewania w wielu gospodarstwach domowych.
Innym przykładem jest zobowiązanie miasta Mediolan do zainstalowania 60 000 metrów kwadratowych paneli fotowoltaicznych w budynkach publicznych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego w celu promowania społeczności energetycznych.
Ale jest o wiele więcej działań, które miasta mogą podjąć przy odpowiednim wsparciu.
W kwietniu 2022 r. czołowi europejscy burmistrzowie sieci miast C40 wraz z Międzynarodową Agencją Energii przedstawili plan awaryjny zawierający 10 zasadniczych punktów mających na celu rozwiązanie kryzysu energetycznego i zmniejszenie zależności od paliw kopalnych, takich jak gaz czy ropa naftowa.
W planie określono trzy priorytetowe obszary prac: pobudzanie OZE, przyspieszenie na szeroką skalę termomodernizacji budynków oraz wdrażanie programów wsparcia dla najsłabszych.
Działania te koncentrują się na odwróceniu dziesięcioleci niedoinwestowania we wdrażanie systemu czystej energii, wydajniejszych budynków i wspieraniu bardziej zrównoważonego systemu transportu.
Przy odpowiednim wsparciu i odpowiednim finansowaniu miasta mogą wyjść z kryzysu energetycznego, zmniejszyć ubóstwo energetyczne w Europie, poprawić zdrowie publiczne i stworzyć tysiące miejsc pracy w nowej zielonej gospodarce.
Potrojenie inwestycji
21 lutego delegacja europejskich burmistrzów spotkała się w Brukseli z Europejską Komisarz ds. Energii Kadri Simson, aby wyrazić poparcie dla ambitnych celów klimatycznych UE i omówić rolę miast w przyspieszeniu modernizacji budynków.
Przesłanie burmistrzów było jasne: konieczne jest, aby europejscy przywódcy potroili inwestycje w coroczną modernizację budynków z obecnych 1% do 3% – zaczynając od najbardziej narażonych gospodarstw domowych – aby Europa osiągnęła swój cel zmniejszenia o 55% emisji gazów cieplarnianych do 2030 r., ograniczyć zależność od gazu i przyspieszyć tworzenie miejsc pracy dla wykwalifikowanych pracowników w nowej zielonej gospodarce, jak ogłosiła kilka dni temu przewodnicząca Ursula von der Leyen podczas inauguracji planu przemysłowego Europejskiego Zielonego Ładu .
Według niedawnego badania przeprowadzonego przez C40 , jest to równoznaczne z renowacją co najmniej sześciu milionów domów rocznie w ciągu najbliższych pięciu lat, czyli 15% wszystkich europejskich gospodarstw domowych, kosztem około 200 miliardów euro.
Zainwestowanie miliona euro w modernizację energetyczną budynków i instalację paneli słonecznych jest również sześciokrotnie skuteczniejsze w tworzeniu nowych miejsc pracy w porównaniu z inwestowaniem tej samej kwoty w elektrownie gazowe.
Oczekuje się, że UE otrzyma aktualizacje planów odbudowy i zwiększania odporności państw członkowskich w nadchodzących tygodniach, po wezwaniu do uzgodnienia tych planów z planem REPowerEU – unijnym planem walki z kryzysem energetycznym.
Jest to zatem kluczowy moment dla krajów europejskich, a zwłaszcza dla tych, które dysponują wyższymi środkami na odbudowę, takich jak Włochy czy Hiszpania, aby uwzględnić potrzebę jeszcze bardziej ambitnego podejścia do krajowych celów modernizacji energetycznej. Miasta będą ich największymi sojusznikami.
